استان قزوین

استان قزوین یکی از استان‌های ایران که مرکزآن شهر قزوین میباشد.
استان قزوین تا سال ۱۳۷۳ جز استان زنجان بود ، در این سال از استان زنجان جدا شده و به استان تهران ملحق گردید . درسال ۱۳۷۶ هم از استان تهران جدا شده و به همراه شهرتاکستان از استان زنجان تشکیل استان تازه‌ای به نام استان قزوین را داد.
استان قزوین از شمال به استانهای گیلان و مازندران، از غرب به استانهای همدان و زنجان، از جنوب به استان مرکزی و از شرق با استان های تهران و البرز محدود می شود.
از شهرهای این استان میتوان به شهرهای قزوین، تاکستان، آبیک، بوئین زهرا، اقبالیه، محمدیه، الوند، اسفرورین، محمودآباد نمونه، خرمدشت، ضیا آباد، آوج، شال، دانسفهان، آبگرم، ارداق، معلم کلایه، رازمیان وکوهین اشاره کرد.
استان قزوین متشکل از سه منطقه متمایز و مشخص کوهستانی، کوهپایه ای و دشتی است و استان قزوین، منطقه ای با تنوع آب و هوای بسیار است که آب و هوای  آن به سرد کوهستانی ،معتدل ،خشک تا نیمه خشک وآب و هوای مرطوب گرمسیری تقسیم میشود.
بر اساس اسناد و مدارک موجود قدمت و سابقه تاریخی منطقه قزوین به دوران حکومت مادها، در قرن نهم پیش از میلاد، می رسد. بنای اولیه شهر قزوین را به شاپور معروف به شاپورذوالاکتاف نسبت می دهند. شاپور شهر قزوین را برای جلوگیری از تهاجمات دیالمه بنا نهاد و در آن دﮊ و استحکامات به وجود آورد و سپاهیان خود را در آن استقرار داد. نوشته‌های باستانی یونان قزوین را با نام "راژیا" معرفی می‌کند و پس از آن در نوشته‌های اروپایی این شهر با نام شهر باستانی "آرساس" و یا "آرساسیا" شناخته می شده‌است.
و ساسانیان نام این شهر را کشوین یعنی سرزمینی که نباید از آن غافل شد نهاده بودند. در برخی متون نام این شهر قسوین یعنی شهری که مردمی پر صلابت و استوار دارد ذکر شده‌است. به هر روی مورخان و باستان شناسان عصر حاضر قزوین را عربی شده کاسپین می دانند. و بر این باورند که قوم کاسپی‌ها که در سواحل دریای خزر می‌زیستند به مرور کوچ کردند و شهر قزوین را بنا نهادند.
بدلیل استقرار اقوام و نژادهای مختلف در استان قزوین میتوان در این منطقه شاهد تنوع فرهنگی گسترده‌ای بود.
استان قزوین دارای جاذبه های تاریخی و گردشگری بسیاری میباشد که از آن جمله میتوان به عمارت کلاه فرنگی و سر در عالی قاپو، عمارت باغ سپهدار، گراند هتل، ایوان سنگی نیاق، قلعه الموت ،صخره های اندج و چشمه های آبگرم خرقان اشاره نمود.
یکی از مشهورترین جاذهای تاریخی ایران قلعه الموت میباشد، این قلعه در شمال غربی استان قزوین و در نزدیکی روستای گازر خان قرار دارد. شهرت این قلعه به خاطر حسن صباح مروج مذهب اسماعلیه در دوره سلجوقی است. در مورد سال ساخت این قلعه میان مورخان اختلاف نظر است اما باید آن را متعلق به اوایل دوره اسلامی دانست. این قلعه در سال ۶۵۴ هجری قمری به تصرف هولا کو خان مغول درآمد. با تصرف این قلعه و به آتش کشیده شدن کتابخانه نفیس آن این قلعه از رونق افتاد و به زندان و تبعید گاه تبدیل شد.

مشاهیری همچون علامه علی‌اکبر دهخدا،عارف قزوینی،عبید زاکانی،حمدالله مستوفی،میرعماد حسنی قزوینی،نسیم شمال،محمد قزوینی ،عمادالکتاب و شهید عباس بابایی از بزرگان استان قزوین بشمار می روند.
در استان قزوین مصنوعات دستی همچون جاجیم بافی، مسگری، گره چینی، آینه کاری و سرمه دوزی رونق دارند. استان قزوین به دلیل نزدیکی به پایتخت ایران و دارا بودن واحدهای تولیدی و صنعتی یکی از مهمترین استانهای صنعتی و اقتصادی ایران میباشد. نیروگاه ۲۰۰۰ مگاواتی شهید رجایی و شهر صنعتی البرز از آن جمله میباشند.

استان فارس

استان فارس یکی از استانهای جنوبی کشور است و مرکزاین استان شهر شیراز است. شهرستان‌های آباده، ارسنجان، استهبان، اقلید، بوانات، پاسارگاد، جهرم، خرامه، داراب،  زرین‌دشت، سپیدان، سروستان، فراشبند، فسا، کازرون، لارستان، مرودشت و ممسنی از شهرستان‌های این استان هستند.
اين استان، مركز امپراتوريهاي بزرگي مانند هخامنشيان و ساسانيان بوده است. دو پادشاه بزرگ ايراني به نامهاي «كورش» و «اردشير بابكان»، از اين ناحيه برخاستند و به ترتيب سلسله هاي بزرگ هخامنشيان به پايتختي «پاسارگاد» و «تخت جمشيد» و ساسانيان به پايتختي «فيروزآباد» را پديد آوردند.
فارس در کتیبه‌های هخامنشی به صورت پارسه و در نوشته‌های یونانی به شکل پرسیس آمده و فارس و فارسی شکل عربی شده پارس و پارسی هستند. فارس منطقه ٔوسیعی است که قسمتی از نیمروز و نیمروز باختری کشور ایران را فراگرفته و تقریباً از یازده سده پیش از میلاد مسیح محل سکونت یکی از طایفه‌های آریایی بنام پارس بوده و به همین دلیل به پارس نامگذاری شده است.
اين استان بين سلسله هاي بسياري دست به دست شد و آثار باستاني و تاريخي فراواني از آنها برجاي مانده كه هركدام به عنوان ميراث جهاني، ارزش هاي خود را دارند و بازگوكننده تاريخ استان و غرب آسيا هستند.
در چند هزار سال پیش، در این ایالت اقوام بومی این سرزمین به ویژه ایلامیان سکونت داشته‌اند که از آنان آثار زیادی در گوشه و کنار فارس بر جای مانده‌است که نشانگر این است این ناحیه ناحیه‌ای آباد و فرهنگی بوده‌است.
کهن‌ترین اثر نوشتاری درباره زمان بنای شیراز، مربوط به الواح گلی تخت جمشید می باشد که واژه آن را «شی رازی ایش» نام برده است. در کاوش‌های منطقه «قصر ابونصر» چند مهره به دست آمده که نام اردشیر و شیراز بر آن نوشته شده است. با توجه به نقش‌های ساسانی «برم دلک» و آثار هخامنشی و نیز در پی کند و کاوهایی که در یکی از تپه‌های جنوب شیراز انجام گرفته، مقداری سفال شکسته مربوط به هزاره‌های سوم پیش از تاریخ به دست آمده که این نشانگر مجد و عظمت شیراز در دوره‌های پیش از تاریخ و اسلام بوده است.
استان فارس از نظر آب وهوا در ناحیه گرم و خشک قرار دارد.

در دورهٔ هخامنشی شهرت باغ‌های ایرانی با پردیسها جهانگیر شد. در آن زمان ناحیهٔ پارس پوشیده از باغ‌های مصفا بود و نقوش متعدد درختان سرو که بر روی پلکان‌های تخت جمشید حجاری شده نشان می‌دهد که کاخ‌های مزبور در محوطهٔ باغ‌ها و درخت‌زارهای پهناور واقع شده بوده‌است. در دوران بعد از اسلام نیز احداث باغ جزء جدانشدنی زندگی مردم ناحیهٔ پارس به شمار می‌رفته‌است. نوشته‌های مورخان و جهانگردانی که در سده‌های پیشین شیراز را دیده‌اند حاکی است که شهر شیراز را همواره باغ‌های پیوسته به هم تشکیل می‌داده و بیشتر مردم در همین باغ‌ها زندگی می‌کردند.
استان فارس دارای جاذبه های تاریخی و دیدنی فراوانی میباشد، که به اختصار به چند نمونه از آن میپردازیم.
تخت جمشید یا پارسه که در شمال شهرستان مرودشت در شمال استان فارس جای دارد. درطی سالیان پایتخت باشکوه و تشریفاتی پادشاهی ایران در زمان امپراتوری هخامنشیان بوده‌است. در این شهر باستانی بنایی به نام تخت جمشید وجود دارد که در دوران زمامداری داریوش بزرگ، خشایارشاه و اردشیر اول بنا شده‌است و به مدت حدود پنجاه سال، مرکزی برای برگزاری مراسم آیینی و جشن‌ها به ویژه نوروز بوده‌است. در نخستین روز سال نو گروه‌های زیادی از کشورهای گوناگون به نمایندگی از ساتراپی‌ها یا استانداری‌ها با پیشکش‌هایی متنوع در تخت جمشید جمع می‌شدند و هدایای خود را به شاه پیشکش می‌کردند. بنیانگذار تخت جمشید داریوش بزرگ بود.
مجموعه میراث جهانی پاسارگاد مجموعه‌ای از سازه‌های باستانی برجای‌مانده از دوران هخامنشی است، این مجموعه دربرگیرنده ساختمان‌هایی چون آرامگاه کوروش بزرگ، باغ پادشاهی پاسارگاد، کاخ دروازه، پل، کاخ بار عام، کاخ اختصاصی، دو کوشک، آب‌نماهای باغ شاهی، آرامگاه کمبوجیه، ساختارهای دفاعی تل تخت، کاروانسرای مظفری، محوطهٔ مقدس و تنگه بلاغی است.
ارگ کریم‌خاني، مهمترین و بزرگترین بنای دوران زندیه است که در سال ۱۱۸۰ هجري قمري به دستور کریم‌خان زند ساخته شده است. این ارگ، مرکز حکومتی کریم‌خان و خاندان زند و همچنين محل سکونت آنان بوده است.
باغ ارم يكي از مشهورترین باغ‌های شیراز است که در شمال شيراز و در خیابان ارم جاي دارد. پیشینه این باغ به دوران سلجوقی بازمی‌گردد و در تمام دوران آل اینجو پا برجا بوده است. در دوران زندیه، کریمخان زند در سازندگی و بهسازی این باغ  اقداماتی انجام داد.
بازار وکیل یکی دیگر از شاهکارهای معماری و بي‌مانند دوران زندیه است. این بازار در حدود سال‌های ۱۱۸۰ هجري قمري به سبک بازار قیصریه لار که مربوط به دوران صفویه است ساخته شده است.

مقبره های  سعدی و حافظ از شعرای نامی ایران در استان فارس قرار دارد.
زبان رسمی مردم استان فارس، مانند زبان رسمی ایران، فارسی است. همچنین در این استان زبان های لری، گویش مرودشتی، زبان ترکی قشقایی، وگویشهایی مانند اسیری، لارستانی و لری، خنجی، قشقایی، سیوندی، دوانی و اردکانی و کهمره‌ای  نیز در این استان رواج دارد.
میتوان گفت استان فارس یکی ازقطب های تاثیرگزار در  تاریخ و مشاهیر ایران میباشد و از مشاهیر استان میتوان به  کوروش بزرگ، کمبوجیه، داریوش یکم، خشایارشاه، اردشیر پاپکان، خسرو پرویز، سعدی، حافظ، کریم خان زند، لطفعلی خان زند، نصرالله مردانی وسیمین دانشور اشاره کرد.
قالی، گلیم و گبه از مهم‌ترین صنایع دستی استان محسوب می‌شوند، پس از آن باید از خاتم، خاتم سازی و خاتم کاری و پس از آن معرق‌کاری روی چوب، منبت کاری چوب، نقاشی روی چوب و سفال و سرامیک، کاشی معرق و کاشی هفت رنگ یاد کرد.
قلمزنی، منبت کاری، آیینه کاری، گلیم بافی، معرق کاری، گچبری، ساخت سازهای سنتی، رودوزیهای سنتی، رنگرزی گیاهی، قالی بافی، گبه بافی، گره چینی، طلا سازی، نقره کاری، مسگری، سفالگری، کاشی هفت رنگ، نمدمالی، حجاری، تذهیب، نگارگری(مینیاتور) نیز از آن جمله میباشند.

استان سیستان و بلوچستان

زاهدان مرکز این استان است .این استان درجنوب شرقی ایران واقع است. این استان پهناورترین استان ایران می‌باشد. سیستان شامل زابل و شهرهای اطرافش است و بلوچستان دربرگیرنده بقیه شهرها از زاهدان تا چابهار می‌باشد.
استان سیستان و بلوچستان از شمال به استان خراسان جنوبی ، از جنوب به دریای عمان ، از شرق به کشورهای افغانستان و پاکستان و از غرب به استان های کرمان و هرمز گان محدود شده است .
استان سیستان و بلوچستان از لحاظ آب و هوایی درناحیه اقلیمی بیابانی و خشک می‌باشد.
از شهرهای مهم استان نیموز، هامون، مرجاوه،زابل ،سراوان،ایرانشهرو خاش را میتوان نام برد.
سرزمین اساطیری سیستان و بلوچستان از دو ناحیه شمال و جنوب تشکیل شده است. سیستان امروزی که قسمت شمالی استان را در برمی گیرد، در کتاب اوستا، یازدهمین سرزمینی است که  اهورامزدا آفریده است. همچنین زادگاه رستم دستان قهرمان حماسی شاهنامه فردوسی می باشد. بلوچستان امروزی که ناحیه جنوبی استان را تشکیل می دهد، در قدیمی ترین اسناد تاریخی به اسم (مکا) مشهور بوده و در نوشته های هرودت تاریخ نگار یونانی از آن به عنوان " گدروزیا " یاد شده است.
سیستان در آئین زرتشتی از مقام ومرتبه بالایی برخوردار است . ویشتاسپ پسر لهراسب پادشاه کیانی که مطا بق شاهنامه واساطیر ایران ، زردشت در زمان او ظهور کرد ، در کنار دریاچه هامون برا ی آناهیتا نذر کرد . هامون همان دریاچه ای است که مطا بق آیین زرتشتیان سه موعود زرتشتیان در کنار آن زاده می شوند .
دین زرتشتی نخست در این ناحیه تبلیغ شد و پیروانی مانند سین پیدا کرد که همراه با برز مهر بغان
نسک اوستا را تدوین کرد و پس از حمله اسکندر ، اوستا سینه به سینه فقط در این ناحیه حفظ شد . وجود
آتشگاههای مهم در سیستان که در زمان پارتیان ( کوه خواجه ) و ساسانیان (کرکوی ) از اهمیت بسیار
برخوردار بوده اند ، باز نیز از اهمیت تاریخی ومذ هبی سیستان درگذشته باستان ایران نشان دارد.
مردم استان سیستان و بلوچستان از قومیتهای بلوچ و سیستانی می‌باشد که سیستانی ها به گویش فارسی سیستانی صحبت می کنند و پیرو مذهب تشیع می‌باشند و مردم بلوچ عموما پیرو مذهب تسنن اند و به زبان بلوچی سخن می گویند.
سوزن دوزی ،سفالگری ، سکه دوزی، قالی بافی و زرگری از مهمترین صنایع دستی سیستان و بلوچستان میباشد.
جلوه های زیبا و دیدنی استان، از دریای عمان تا دریاچه هامون در فصول مختلف، تنوعی دل انگیز را همراه دارد.
از مکان های دیدنی و تاریخی استان میتوان به موزه زنده سفال کلپورگان سراوان، قلعه چهل دختر،  گل فشان تنگ، قلعه دوست محمد خان ، شهر سوخته، بقایای آتشکده کرکویه و کوه آتشفشانی تفتان اشاره کرد.

استان سمنان

مرکز استان سمنان شهر سمنان است.این استان از شمال به استان‌های خراسان شمالی، گلستان و مازندران، از جنوب به استان‌های خراسان جنوبی و اصفهان، از شرق به استان خراسان رضوی و از غرب به استان‌های تهران و قم محدود است.
این منطقه در تمام دوره حکومت مادها و هخامنشیان، کومیسنه یا کومیشان جزو ایالت بزرگ پارت یا پرتو به شمار می‌رفت.
استان سمنان دارای اقلیم بیابانی و نیمه بیابانی میباشد. آب و هوای استان سمنان، به طور کلی تحت تأثیر جریان‌های هوایی گرم و خشک دشت کویر قرار دارد.

مهم‌ترین اقوام ساکن در استان سمنان علاوه بر فارس‌ها، ترک‌ها، عرب‌ها ، طبری‌ها ، لرها، کردها و گیلک‌ها می‌باشند.
اما از میان اقوام مستقر در استان سمنان، سنگسری‌ها، پروری‌ها و افتری‌ها و نمونه‌هایی از این قبیل، اقوام بومی استان می‌باشند که از قبل از اسلام به این سرزمین آمده و در آن ساکن شده‌اند. گروهی دیگر همچون ایل‌ها و طوایف الیکایی، اصانلو، هداوند، عرب درازی و کتی گروه‌هایی هستند که در زمان فرمانروایی حکام و سلاطین به منظور ایجاد سدی برای شرق و نواحی جنوب کشور از تجاوزات مکرر سواران ترکمن، به این ناحیه کوچ داده شده‌اند.
به دلیل این که مردم استان سمنان به گویش‌های مختلفی سخن می‌گویند، این استان به جزیره لهجه‌ها معروف است. زبان رسمی مردم استان سمنان مانند همه ایرانیان فارسی دری است اما به لحاظ گستردگی و تحولات عوامل جغرافیایی، تاریخی و فرهنگی، از تعدد و تنوع گویش‌ها و لهجه‌های خاصی برخوردار است. گویش سمنانی مرتبط با زبان‌های ماد و پارت است.
سمنان، شاهرود، دامغان و گرمسار از شهرستانهای مهم استان میباشند.
از صنایع دستی مهم استان میتوان به گلیم بافی، نمدمالی،سرامیک و سفالسازی و  قالیبافی اشاره کرد.
استان سمنان دارای جاذبه‌های گردشگری بسیاری میباشد که از آن جمله میتوان به چشمه هاي آبگرم، منطقه پيغمبران، جنگل ابر، مجموعه توران، مجموعه چشمه علي، پارك ملي كوير وروستای عباس آباد اشاره کرد.

استان زنجان

استان زنجان  یکی از استان‌های ایران می‌باشد که در شمال غربی ایران قرار گرفته و مرکز این استان شهر زنجان است.مردم استان به زبان‌های آذری و فارسی تکلم می‌کنند.
این استان از قدیم به سبب قرار گرفتن در حاشیه جاده ابریشم و راه تجاری مسیر هند و چین به اروپا دارای اهمیت خاصی بوده‌است.
ساکنین استان زنجان را اقوامی از آریایی‌ها، گرجی‌ها و قبیله‌هایی از «ایل خمسه» تشکیل داده‌اند که در جلگه‌ها و کناره رودخانه‌های استان سکونت دارند. البته در بلندی‌ها و کوه پایه‌های استان گروهی از مردمانی زندگی می‌کنند که به علت اختلاط نژادی اندک هنوز به ظاهر آریایی باقی مانده‌اند.
زنجان یکی از مناطق تاریخی ایران به شمار می رود و تاریخ بنای آن را همزمان با سلطنت اردشیر بابکان دانسته اند و در آن زمان آن را شهین یعنی منسوب به شاه نامگذاری کردند. این نام طی قرون و سال ها بزنگان و سپس به زنجان تغییرنام یافته است.
این استان دارای دو نوع آب و هوای کوهستانی و آب و هوای گرم و نیمه مرطوب می باشد.
صنایع دستی استان زنجان را با صنعت چاقوسازی میشناسند، تاثیرهنر چاقوسازي در زنجان بطور قطع با عواملي چون موقعيت جغرافيايي و نقش زنجان در جنگهاي مختلف تاريخي، موقعيت سوق‌الجيشي استان نسبت به استانهاي همجوار، قرار گرفتن بر سر تمدنهاي شرقي، غربي و نزديكي به فلات مركزي، وجود و فراهم بودن مواد اوليه و معادن غني آهن و مس و . . . در ارتباط مي‌باشد.
همچنین مسگری، ملیله کاری، چاروق دوزی و فرش و گلیم از صنایع این استان میباشد.
از جاذبه های گردشگری استان میتوان به مسجد جامع زنجان، رختشويخانه، مردان نمکی، عمارت ذوالفقاری، كاروانسرای سنگي و گنبد سلطانيه اشاره کرد.
بنای عظیم گنبد سلطانیه  بعد از کلیسای جامع فلورانس و ایاصوفیه در استانبول عظیم ترین گنبد تاریخی جهان بشمار می‌آید.
ساخت گنبد به گونه اي است که در نماي خارجي دو طبقه و از داخل سه طبقه به نظر مي رسد.
گنبد سلطانيه بزرگترین گنبد از حیص مصالح در دنیا  میباشد که در سال ۷۰۳ هجری قمری به دستور سلطان محمد خدابنده جهت انتقال پیکر حضرت علی (ع) امام اول شیعیان از نجف به سلطانیه ساخته شد.
 

استان خوزستان

شهر اهواز مرکز این استان است. استان خوزستان در جنوب غربی ایران در کرانه خلیج فارس و اروندرود قرار دارد. خوزستان از شمال به استان لرستان، از شمال شرقی و شرق به‌استان چهارمحال و بختیاری، از شمال غربی به‌استان ایلام، از شرق و جنوب شرقی به استان کهگیلویه و بویراحمد، از جنوب به استان بوشهر وخلیج فارس، و از غرب به کشور عراق محدود می‌شود.
از شهرهای مهم استان خوزستان میتوان به آبادان، اندیمشک، ایذه، بهبهان، خرمشهر، دزفول، رامهرمز، شهر شوش و
مسجد سلیمان اشاره کرد.
بخش بزرگی از استان خوزستان جلگه‌است، و شهر اهواز نیز در بخش جلگه‌ای جای دارد، ولی کمبود شدید پوشش گیاهی سبب گرمی و خشکی اهواز شده و آن را در رده گرمترین مناطق ایران جای داده‌است.
کارون که پرآب‌ترین و بزرگ‌ترین رودخانه ایران است ازکوههای بختیاری سرچشمه گرفته واز میان اهواز عبور می‌کند. این رود با طول ۹۵۰ کیلومتر طولانی‌ترین رودی‌ست که تنها در داخل ایران قرار دارد و همچنین تنها رود ایران است که بخشی از آن قابل کشتیرانی است. همچنین آب آشامیدنی کلان‌شهر اهواز از رودخانه کارون تامین می‌شود.
استان خوزستان یکی از کهن‌‌ترین سرزمین‌های تمدن بشری است. این تمدن در شش هزار سال پیش در شوش پدید آمد، هزار سال بعد دولت مقتدر عیلام در شوش پایه‌گذاری شد و سه هزار  سال پیش از میلاد، دولت عیلام توسط آشوریان منقرض گردید.
خوزستان، سرزمین مردمان خوزی یا حوزی است. این استان با عیلامیان باستان و شوش کم و بیش مرتبط است. نام اهواز، شوش و هویزه منعکس کننده ساکنین این منطقه در زمان عیلامیان بوده‌است.
شوش یکی از کهن‌ترین مراکز تمدنی جهان است در نتیجه کاوش‌های باستان‌شناسی آثار و بقایایی در آن یافت شده است که قدمت آن را به دوران ماقبل تاریخ مرتبط می‌سازد. عیلامی‌ها اولین قومی هستند که شوش را رونق بخشیدند. در دوران تسلط این قوم، شوش آنچنان اعتباری یافت که به پایتختی برگزیده شد.
شوش پس از تسلط هخامنشیان نیز عظمت خود را حفظ کرد و داریوش هخامنشی آن را به عنوان پایتخت زمستانی برگزید و تا اوایل تسلط مسلمانان عرب همچنان رونق داشت. در زمان ساسانیان، شوش پایتخت زمستانی بود.
خوزستان در دوران باستان، به‌ویژه، در دوره هخامنشی به دو ناحیه تقسیم می‌شد: بخش‌های شمال و شمال شرقی که انشان نام داشت و سرزمینهای باصفا و کوهستانها و جنگلهای فراوانی را شامل بود، و ناحیه جنوبی که دارای آب و هوای گرم و مرطوب و دشتهای حاصلخیز و جلگه‌ای جنوبی که دارای آب و هوای گرم و مرطوب و دشتهای حاصلخیز و جلگه‌ای سرسبز و پرآب بوده که به قاره‌ای کوچک و مستعد می‌مانست. بخش‌های جنوبی که عیلام نام داشته یادآور تمدنهای دیرینه خوزستان است و بشدت تحت تأثیر فرهنگ میان‌رودان بوده و جغرافیای وسیعی را شامل می‌شده که حد فاصل لرستان و خوزستان و سواحل خلیج فارس امروزی است.
وجود مراکز علمی و فرهنگی همچون دانشگاه جندی شاپور در این استان دال بر اهمیت و رونق این منطقه‌است که‌استادان بزرگ دانش پزشکی را از یونان، مصر، هند و روم گرد هم آورده بوده‌است. این دانشگاه را ساسانیان بنیان گذاردند.
نفت و گاز مهمترین منابع طبیعی کشور؛ برای اولین بار در این استان و در شهر مسجد سلیمان، قریب به هشتاد سال پیش کشف و استخراج شد. از آن موقع تا کنون حوزه های نفتی فراوانی در این استان کشف و مورد بهره برداری قرار گرفته که ازمهمترین آنها حوزه های نفتی اهواز می باشد.
مسجد سلیمان از شهرهای مهم نفتی استان خوزستان بشمار می‌رود طبق کاوش‌های باستان‌شناسی، آثار کهن مربوط به زندگی غارنشینی و دوران ماقبل تاریخ در این سرزمین کشف شده است.
از آثار باستانی استان خوزستان میتوان به چغازنبیل ثبت شده در فهرست آثار میراث جهانی یونسکو، کاخ آپادانا، سازه‌های آبی شوشتر (مجموعه آبشارها، آسیابها، پلها و سدهای باستانی) ثبت شده در فهرست آثار میراث جهانی یونسکو، آرامگاه دانیال نبی، قلعهٔ باستانی شوش و الیماییس اشاره نمود.

 

استان خراسان شمالی

شهر بجنورد مرکز استان خراسان شمالی است. این استان از نظر موقعیت جغرافیایی؛ از شمال با کشور ترکمنستان، از شرق و جنوب با استان خراسان رضوی، از جنوب غربی با استان سمنان و از غرب با استان گلستان هم مرز است.
اقوام ساکن در استان خراسان شمالی شامل فارسها ، کردهای کرمانج، ترکها، ترکمنها می‌باشند. زبان‌های رایج نیز فارسی، کردی کرمانجی و ترکی خراسانی می‌باشد.
آثار كشف شده در اين استان نشان از قدمت تاريخي كهن آن دارد.
خراسان شمالی از نظر ناهمواری‌ها به دو قسمت نواحی کوهستانی وپست و هموار تقسیم می‌شود.جنگلهاي انبوه و حفاظت شده قورخود در شهرستان مانه و سملقان ، پارك ملي سالوك و ساريگل در شهرستان اسفراين ، منطقه حفاظت شده گليل سراني شيروان و پناهگاه حيات وحش مياندشت در جاجرم از مناطق ديدني استان مي باشد.
از آثارتاريخي و محوطه باستاني در استان مي توان به قلعه جلال الدين جاجرم ، تپه ارگ ( تپه نادري ) شيروان ، شهر بلقيس در اسفراين ، آئينه خانه و عمارت مفخم در بجنورد ، آتشكده اسپاخوي مانه و سملقان ، مقبره بابا و بي بي در فاروج و اشاره نمود .
عمارت مفخم یکی از بناهای تاریخی دوره قاجار در بجنورد است که در اوایل دهۀ ۱۳۰۰ هجری‌قمری به دستور یارمحمدخان شادلو٬ به عنوان محل سکونت وی و خانواده­اش ساخته شده است.از مشاهیر برجسته بجنورد میتوان به عبدالحسین تیمورتاش که در برانداختن قاجارها و برآوردن پهلوی‌ها کوشش بسیار کرد اشاره نمود.
قاليچه و پشتي تركمني ، گليم و جاجيم ، چادرشب ابريشمي ، كلاه كركي ، چارق دوزي ، پوستين دوزي ، زين سازي از مهمترين صنايع دستي استان محسوب مي شود.

استان خراسان رضوی

استان خراسان رضوی یکی از استان‌های خراسان در شمال شرقی ایران و مرکزآن شهر مشهد است، که از شمال با ترکمنستان و استان خراسان شمالی، از غرب با استان سمنان، از جنوب غربی و جنوب با استان خراسان جنوبی و از شرق با افغانستان همسایه است.
واژه مشهد به معنی محل شهادت است و به این معانی به واژه «مشاهد» جمع بسته می‌شود.
پیشوند و لقب رضوی در نام این استان، به دلیل  وجود حرم علی بن موسی الرضا (ع) امام هشتم شیعیان در شهرمشهد برگزیده شده است.
 قديمي ترين آثار حيات انساني در ايران ، شامل تعدادي ادوات و دست افزارهاي سنگي ، با قدمت تخميني هشتصد هزار سال قبل ، متعلق به دوران پارينه سنگي قديم ، از بستر رودخانه كشف رود مشهد بدست آمده است .
از آن پس آثار و شواهد زندگي بيشماري از دوران نوسنگي تا آغاز دوران تاريخي در جلگه مشهد ، دره اترك عليا (قوچان) ، جلگه درگز ، بجنورد ، تربت حيدريه ، بيرجند و… شناسايي شده اند اين شواهد و آثار به اقوام و ساكنان اوليه و بومي خراسان مربوط مي شود كه بنا به عقيده برخي محققان به عنوان اقوام  آسيايي شهرت يافته اند و سراسر آسياي غربي از مديترانه تا تركستان و دره سند را فرامي گيرد.

امپراتوری اشکانیان برای چندین سال در نزدیکی مرو در خراسان مستقر بوده است. در دوران ساسانیان نیز استان توسط یک سپهبد که "پادگوسبان" نامیده می شده ،اداره می شد.
خراسان، در طول تاریخ شاهد ظهور و سقوط سلسله ها و دولت های بسیاری در قلمرو خود بوده است. اقوام مختلف اعراب، ترک ها، کردها، مغول ها، ترکمن ها و افغان ها زمان به زمان به این منطقه تغییرات را به ارمغان آورده اند.
در زمان های دور اندیشمندان حوزه جغرافیا، ایران را به هشت بخش تقسیم کرده که خراسان بزرگ شکوفا ترین و بزرگترین قلمرو بوده است. اسفراین نیز، در میان دیگر شهرهای استان، یکی از نقاط کانونی برای اقامت اقوام آریایی پس از ورود به ایران محسوب می گردد.

خراسان بزرگ از گذشته هاي دور يكي از مراكز پر اهميت و بزرگ جمعيتي ايران زمين محسوب مي شده است ،با نگاهي به تاريخ اين سرزمين پهناور پي مي بريم كه در گذشته شهرهااي مرو ، سمرقند، بخارا ، هرات ، بلخ و باميان نيز در قلمرو آن واقع بوده كه متاسفانه در طول تاريخ از آن جدا شده است . همچنين حوادث ناگوار ودلخراشي چون حمله مغولان ، تيموريان ، ازبكها و تاتارها ، جمعيت آن را دستخوش نوسانات زيادي كرده است .
به دلیل قرارگرفتن حرم رضوی  و همچنین مقبره حکیم سخن فردوسی بزرگ دراین استان زائران و مسافران زیادی هر ساله به این استان سفر میکنند. جایی که اکنون به نام شهر توس معروف است و آرامگاه فردوسی، حماسه سرای نامدار ایران در آن قرار دارد.
استان خراسان رضوی به سبب وسعت زیاد ازنظر شرایط طبیعی بسیار متنوع و هر یک از نواحی مختلف آن دارای ویژگی های خاصی است . این استان از نظر بارندگی و رطوبت دارای بارندگی نسبی و متوسط می باشد.
از دیدنی‌های داخل شهر مشهد و اطراف آن می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
از سناباد و توس قدیم آثار تاریخی زیادی بر جای نمانده و پیشینهٔ بیشتر آثار تاریخی در این شهر به پس از قرن هشت هجری می‌رسد. از آن‌جمله می‌توان به مسجد گوهرشاد، میل اخنگان، مسجد هفتاد و دو تن، گنبد خشتی و مصلی طرق اشاره کرد. از شهر تاریخی توس بناهایی مانند گنبد هارونیه برجا مانده‌است .
چهار طاقی بازه هور نیز از قدیمی‌ترین بناهای موجود در محدودهٔ شهر است که زمان ساخته‌شدنش را قرن سوم میلادی تخمین می‌زنند. آرامگاه نادرشاه، آرامگاه فردوسی و نیز مدارسی چون عباسقلی خان از دیگر آثار تاریخی موجود در شهر است. از دیگر مراکز دیدنی و تفریحی شهر مشهد می‌توان به موزه‌های آستان قدس رضوی  اشاره کرد. آرامگاه عمر خیام وکمال‌الملک از جاذبه های گردشگری استان در شهر نیشابور واقع شده است.
از مجموعه پارک‌ها و پارک‌های شادی می‌توان به و پارک جنگلی وکیل‌آباد، مجموعه سرزمین موج‌های آبی به عنوان بزرگترین پارک آبی سرپوشیده آسیا و همچنین مجموعه بزرگ پارک موضوعی سپاد اشاره کرد.
ییلاقات اطراف مشهد، به خصوص شاندیز و طرقبه، زشک، نغندر، جاغرق، منطقه ییلاقی خور قزلق و منطقه ییلاقی سررود در شمال غربی مشهد، چالی دره، پارک جنگلی وکیل‌آباد، بوستان ملت، آبشار اخلمد و کنگ (ماسوله‌ای کوچک)، آبشار ارتکند، پارک جنگلی نه دره در دو کیلومتری جنوب مشهد، بازار بعثت طرقبه، منطقه دیدنی فریزی، سد ارداک، هفت حوض، چشمه گیلاس، چشمه گراب از جمله مکان‌های تفریحی مورد توجه گردشگران هستند.

استان خراسان رضوی به مرکزیت مشهد شامل شهرستانهای مشهد، قوچان، درگز، چناران، سرخس، فریمان،  تربت‌جام، تایباد،‌تربت‌حیدریه، فردوس، قائن، خواف ،کاشمر، نیشابور، سبزوار،گناباد، کلات، خلیل آباد و... میباشد.
ازهنرهای استان میتوان به سفالگری، قالیبافی، فیروزه تراشی، کاشی‌کاری، نمدمالی ، پارچه‌بافی و فرت‌بافی اشاره نمود.

استان خراسان جنوبی

استان خراسان جنوبی در شرق ایران واقع شده و مرکز آن، شهر بیرجند است.این استان از شمال با استان خراسان رضوی، از غرب با استان‌های یزد، اصفهان و سمنان، از شرق با کشور افغانستان و از جنوب با استان‌های سیستان و بلوچستان و کرمان هم‌مرز است.
خراسان جنوبی شامل محدوده‌ای از خراسان بزرگ است که در سده‌های پیش قهستان نامیده می‌شده‌است.در سده‌‌هاي پيش بازرگاني در بيرجند رونق بسيار داشت و مهمترین دلیل آن اين بود كه تنها راه ارتباطي ايران با هندوستان از طريق خشكي از بيرجند مي‌گذشت.
جاذبه های گردشگری استان خراسان جنوبی عبارت اند از: ارگ کلاه فرنگی، بند عمرشاه، عمارت اکبریه، آبگرم معدنی فردوس، غار خونیک، مجموعه تاریخی کوشک فردوس، قلعه کوه زردان و مسجدجامع قاین.
اصلی ترین محصول کشاورزی استان زعفران میباشد که زبانزد جهان است.و همینطور رتبه اول تولید زرشک را در ایران دارا میباشد.
مهمترین معدن این استان، معدن مس قلعه زری واقع در جنوب غرب این استان است که به علت عیار طلای بالای آن در سطح جهان شناخته شده است .
 

استان چهارمحال و بختیاری

یکی از استان‌های کشور ایران است. مرکز این استان شهرکرد است. استان چهارمحال و بختیاری از جمله مناطق کوهستانی فلات مرکزی ایران محسوب می‌شود. این استان از شمال و مشرق به استان اصفهان، از مغرب به استان خوزستان، از جنوب به استان کهگیلویه و بویراحمد و از سمت شمال غربی به استان لرستان محدود می‌شود.
استان چهارمحال و بختیاری از جمله مناطق کوهستانی فلات مرکزی ایران محسوب می‌شود که در بخش مرکزی رشته کوههای زاگرس بین پیش کوههای داخلی و استان اصفهان واقع شده‌است.
نام چهارمحال و بختیاری اشاره به دو بخش منطقه چهارمحال و منطقه بختیاری دارد. چهارمحال بخشی روستانشین میان اصفهان و منطقه ایل نشین بختیاری بود.
 چهارمحال،و بختیاری دو واقعیت تاریخی و اجتماعی غیرقابل انکار هستند که به سبب مراودات و ارتباط‌های تنگاتنگی که از دیرباز بین این دو بخش برقرار بوده‌است ،همواره به مثابه دو بال یک پیکر یکدیگر را کامل کردند اما در هیچ زمانی یکی به دیگری تعلق نداشته‌اند و کاربرد تعبیرهای چهار محال ، چهارمحال بختیاری یا بختیاری نادرست و چالش آفرین می‌باشد.
مردم استان چهار محال و بختیاری به دو قسمت چهارمحالی ها و بختیاریها تقسیم می‌شوند. چهار محالی‌ها عموماً به زبان فارسی و ترکی و با لهجه خاص خودشان صحبت می‌کنند و بختیاری‌ها هم به گویش بختیاری که شاخه ای از گویش لری است صحبت می‌کنند.
از جاذبه‌های طبیعی و گردشگری استان تالاب چغاخور، چشمه دیمه، چشمه کوهرنگ، آبشار آتشگاه، پارک جنگلی پروز، پیر غار، خانه ستوده چالشتري ، عمارت آزاده  قلعه چالشتر، قلعه دزك ،قلعه صمصام السلطنه ، قلعه تاريخي سردار محتشم وقلعه داراب خان و محمد حسن خان می باشند.

استان تهران

تهران پایتخت کشور ایران می باشد.و بیست و پنجمین شهر پرجمعیّت جهان به شمار می‌آید.این شهر یکی از بزرگ‌ترین شهرهای غرب آسیا و بیست و هفتمین شهر بزرگ دنیا است.
شهر تهران، در شمال کشور ایران و جنوب دامنهٔ رشته‌کوه البرز واقع شده‌است.
ساکنان اصلی تهران اقوام فارسی‌زبان بودند، البتّه هم‌اکنون این شهر دارای اقوام مختلفی است و عمدهٔ زبان محاوره‌ای در این شهر فارسی است. بیشتر مردم در این شهر زبان فارسی با لهجهٔ تهرانی دارند.
 ارتفاع شهر در بلندترین نقاط شمال به ۲۰۰۰ متر و در جنوبی‌ترین نقاط به ۱۰۵۰ متر از سطح دریا می‌رسد. تهران از شمال به نواحی کوهستانی، و از جنوب به نواحی کویری منتهی شده، در نتیجه در جنوب و شمال دارای آب و هوایی متفاوت است. نواحی شمالی از آب و هوای سرد و خشک و نواحی جنوبی از آب و هوای گرم و خشک برخوردارند.
تهران در گذشته از روستاهای ری بوده و ری که در تقاطع محورهای قم، خراسان، مازندران، قزوین، گیلان و ساوه واقع شده به سبب مرکزیت مهم سیاسی، بازرگانی، اداری و مذهبی از قدیم مورد نظر بوده و مدعیان همواره این مرکز راهبردی را مورد تهاجم و حمله قرار می‌داده‌اند.روستای تهران به واسطه برخورداری از مغاک‌ها و حفره‌های زیر زمینی و مواضع طبیعی فراوان و دشواری نفوذ در آنها پناهگاه خوبی برای دولتمردان و دیگر اشخاصی بوده که احتمالاً مورد تعقیب مدعیان قرار داشته‌اند.
از سوی دیگر، کاروان‌های بزرگی که از محورهای مورد بحث عبور می‌کردند شکارهای سودمندی بودند و اغلب مورد حمله چپاول مردم بومی واقع می‌شدند. روستای تهران در واقع کانون چپاولگران و نهانگاه کالاهای دزدیده‌شده بود.
تهران در برابر حملهٔ افغان‌ها ایستادگی زیادی کرد و به همین خاطر آن‌ها پس از تصرف تهران این شهر را ویران کردند و باغ‌ها و تاکستان‌های آن را از میان بردند. در زمان نادرشاه تهران دوباره نام و نشانی یافت و در همین شهر بود که نادرشاه رهبران بزرگ شیعه و سنی را گرد هم آورد و پیشنهاد اتحاد اسلامی و رفع اختلاف‌ها را به آن‌ها داد.
تهران برای نخستین بار توسّط ایل قاجار پایتخت ایران شد.
تا پیش از کشف تمدّن قیطریّه و همچنین کشف آثاری در تپّه‌های عباس‌آباد، گمان می‌رفت پیشینهٔ تاریخی این شهر به همان آثار یافت‌شده در حوالی شهر ری محدود می‌شود، ولی اکتشافات باستان‌شناسی در تپّه‌های عباس‌آباد، بوستان پنجم خیابان پاسداران و درّوس، نشان داد تمام آبادی‌های ناحیهٔ تاریخی قصران، دوره‌ای درخشان از استقرار اقوام کهن و خلّاقیّت‌های فرهنگی را پشت سر گذارده‌اند.در فارسنامهٔ ابن بلخی نیز که مربوط به سال‌های ۵۰۰ تا ۵۱۰ هجری قمری‌است. از شهر تهران به دلیل انارهای مرغوبش یاد شده‌است. اگرچه در آثار مکتوب کهن از تهران پیش از اسلام نام برده نشده‌است، امّا حفّاری‌های باستان شناسی ۱۳۲۱ خورشیدی در روستا‍ی درّوس ‍ شمیران نشان می‌دهد که در این ناحیه، در هزارهٔ دوّم پیش از میلاد، مردمی متمدّن زندگی می‌کرده‌اند. تهران در قدیم روستایی نسبتاً بزرگ بود که بین شهر بزرگ و معروف آن زمان، شهر ری و کوهپایه‌های البرز قرار داشت. نخستین بار نام آن در ذکر زندگینامهٔ ابوعبدالله حافظ تهرانی متولد ۱۸۴ خورشیدی آمده‌است. پس از حملهٔ مغولان به ری و تخریب این شهر،

تهران بیش از پیش رشد یافت و عدّه‌ای از اهالی آوارهٔ ری را نیز در خود جای داد و مساحتش در این دوران به ۱۰۶ هکتار رسیده بود.
در دورهٔ حکومت آغامحمدخان قاجار، تهران به پایتختی برگزیده شد، روز یکشنبه ۱۱ جمادی‌الثانی ۱۱۶۴ خورشیدی هم‌زمان با عید نوروز آغا محمد خان قاجار در خلوت کریم‌خانی تاج سلطنت ایران را بر سر گذارد و تهران را به عنوان پایتخت این کشور معرفی کرد.
از آغاز دوره پهلوی تهران شروع به تغییرات گسترده کرد.رضا شاه معتقد بود که ساختمان‌های کهن و قدیمی همچون بخش‌های بزرگی از کاخ گلستان، تکیه دولت، میدان توپخانه، استحکامات نظامی و قلعه‌های قدیمی، نباید بخشی از یک شهر مدرن باشند. به دستور او، این بناهای قدیمی با یک اسلوب معین تخریب شدند و ساختمان‌های مدرن با سبک‌های ایرانی پیش از اسلام، از جمله بانک ملی، ساختمان امنیّه، ساختمان تلگراف و تلفن و دانشکدهٔ نظامی در جاهای مشخّص به خودشان ساخته شدند.
سراسر دشت پهناوری که امروز تهران بزرگ خوانده می‌شود در میان کوه‌های اطراف، گود به نظر می‌رسید و بدین سبب «ته ران» نام گرفت.
تهران قدیم از چهار محله تشکیل شده بود به نام‌های سنگلج، اودلاجان ، بازار و چاله‌میدان. در زمان ناصرالدین‌شاه قاجار چندین محله تازه در تهران ساخته شد به نام‌های ارگ، چاله حصار، خانی‌آباد، قنات‌آباد، پاچنار، پامنار، گار ماشین، گود زنبورک‌خانه، صابون‌پزخانه، گود عرب‌ها و دروازه قزوین.
خیابان ولیعصر بلندترین خیابان ایران و همچنین بلندترین خیابان در خاور میانه است که در سال‌های نخست پادشاهی رضاشاه ساخته شده‌است.
تهران مهمترین قطب اقتصادی و سیاسی ایران است.
شهر تهران دارای جاذبه های توریستی زیادی میباشد که از آن جمله میتوان به مکان های زیر اشاره کرد.
موزه مردم‌شناسی تهران، موزه ملی ایران، موزه فرش ایران، موزه هنرهای معاصر تهران، موزه صنایع دستی، مجموعه سعدآباد، آبگینه و سفالینه، موزه جواهرات ملی، موزه رضا عباسی، کتابخانه و موزه ملک، ایران باستان،
موزه آثار طبیعی و حیات وحش ایران.و کاخ موزه‌های سعدآباد، نیاوران، گلستان ازدیدنی و زیباترین مکان های گردشگری میباشند.
مسجدها، کلیساها، کنیسه ها وهمینطور عبادتگاههای زرتشتیان، حسینیه‌ها و امامزاده‌ها  از جمله مکان‌های مذهبی پایتخت هستند.
چندین پیست اسکی بسیار زیبا و منحصربه‌فرداز جمله پیست‌های اسکی توچال، دیزین و شمشک در نزدیکی شهرتهران قرار دارند.ورزشگاهای فوتبال زیادی در سطح شهر برای برگزاری مسابقات فوتبال وجود دارند که بزرگترین آنها ورزشگاه آزادی میباشد. بازی‌های آسیایی ۱۹۷۴ بزرگترین رویداد بین‌المللی ورزشی تاریخ این شهر از ۱۰ تا ۲۵ شهریور ۱۳۵۳ در تهران برگزار شد.  مجموعه ورزشی آزادی تهران و مجموعه ورزشی تختی تهران برای این بازی‌ها ساخته شدند. این هفتمین دوره بازی‌های آسیایی بود .
آموزش عالی مدرن ایران با تأسیس دارالفنون ۱۲۳۰ خورشیدی توسّط امیرکبیر در تهران آغاز شد. در دورهٔ رضاشاه به همّت افرادی چون محمود حسابی و علی‌اصغر حکمت، دانشگاه تهران ایجاد شد. هم‌اکنون در فهرست ده دانشگاه برتر وزارت علوم شش دانشگاه تربیت مدرس، تهران، شهید بهشتی، صنعتی امیرکبیر، صنعتی شریف و علم و صنعت ایران در شهر تهران قرار دارند.
تاریخ معاصر ایران در تهران رقم خورده است که در مطالب بعدی به آن خواهم پرداخت.

 

استان بوشهر

استان بوشهر از استان‌های جنوبی ایران است که در حاشیه خلیج فارس قرار دارد. مرکز این استان بوشهر می‌باشد.
این استان از شمال به استان خوزستان و قسمتی از کهکیلویه و بویراحمد، از جنوب به خلیج فارس و قسمتی از استان هرمزگان، از شرق به استان فارس و از غرب به خلیج فارس محدود است. آب و هوای استان گرم و خشک و در نواحی ساحلی گرم و مرطوب است.
در زمان مادها در آغاز سده هشتم قبل از میلاد سرزمین بوشهر جزء یکی از ایالتهای جنوب غربی آن دولت بوده و در زمان حکومت هوخشتره جزو ساتراپ‌نشین چهاردهم دولت ماد بوده‌است. از دوره هخامنشیان آثار با ارزشی در اطراف شهر برازجان کشف شده‌است. در دوره ساسانیان و در زمان اردشیر بابکان شهر و رام اردشیری در دو فرسنگی شهر بوشهر بنا نهاده شد که اکنون خرابه‌های آن به نام ریشهر معروف است. شهر بوشهر در گذشته به اسامی لیان، ریشهر، راشهر، انطاکیه، بندر نادری یا ابوشهر نامیده می‌شده‌است.
استان بوشهر محل سکونت نژادها و گروههای گوناگونی بوده‌است. پیش از ورود و استقرار آریائیان در منطقه بوشهر، نژادهادی بومی دراین منطقه می‌زیسته‌اند و مدارکی که از عصر حجر، کاکولیتیک و برنز قدیم باقی مانده‌است.
بیشتر مردم استان بوشهر به زبان فارسی جنوبی با بندری صحبت می‌کنند.
 از صنایع دستی استان بوشهر میتوان : گبه، گلیم، حصیربافی، سوزن دوزی، سفالگری، مشک، لنج‌سازی، توربافی نام برد.
از مراکز  تاریخی و گردشگری این استان میتوان به :خانه رئیسعلی، کلیسای خارک ،قلعه نصوری ،کاخ بردک سیاه ،
کشتی رافائل ،عمارت کلاه‌فرنگی بوشهر ،سواحل خلیج فارس ،آبشار فاریاب پشتکوه ،غار چهل‌خانه و... اشاره کرد.

استان ایلام

استان ایلام یکی از استان‌های کشور ایران است که در غرب ایران و در ناحیه‌ای کوهستانی و نیمه گرم قرار گرفته‌است. مرکز این استان شهر ایلام میباشد.
پیش از دوره رضاشاه به این ناحیه پشتکوه می‌گفتند،چون ایلام در دامنه‌های غربی رشته کوه زاگرس و پشت لرستان امروزی قرار گرفته‌است و قسمتی از خاک ایلام در کوه‌های کبیر کوه واقع شده‌است، لذا آن را پشتکوه نامیدند. این سرزمین، بنا به اسناد تاریخی فراوان، بخشی از کشور عیلام باستان بوده که در ۶۴۰ سال پیش از میلاد به دست آشور بانی پال به تصرف شد. پس از تسلط اعراب مسلمان بر ایران، ایلام و لرستان و شهرهای دیگری را به نام ایالت «جبال» نامیدند.
بعد از پنج قرن از حکومت اعراب بر ایران، برای سهولت اداره آن ناحیه، منطقه مزبور به دو منطقه بختیاری و لرستان تقسیم گشت، که برای بازشناختن آن‌ها از یکدیگر، قسمت بختیاری امروز را لر بزرگ و لرستان امروزی را که منطقهٔ ایلام  نیز جزو آن محسوب می‌شد، لر کوچک می‌گفتند.
زبان رایج ساکنین استان ایلام کردی و لری است.
قلعه تاریخی پشت قلعه آبدانان، انبارهای هزاردر آبدانان، آتشکده سیاهگل و طاق شیرین و فرهاد در ایوانغرب در این استان قرار گرفته است.

استان البرز

استان البرز سی و یکمین استان‌ ایران است.مرکز استان البرز شهرستان کرج میباشد.این استان در شمال ايران و در دامنه رشته كوههاي البرز مركزي واقع شده است. آب و هواي اين استان تحت تأثير سلسله كوههاي البرز، داراي زمستانهاي سرد و تابستان هاي معتدل است.
سرزمين كهنسال البرز كه آئين ها، سنت ها و آداب و رسوم ديرپايش همواره گوياي جاودانگي و قدرت ريشه دار فرهنگ آن بوده است،سرزمين البرز تكه اي از پارس قديم و سرزمين مادهاست.
دامنه رشته كوههاي البرز از ديرباز به دليل آب و هواي مناسب و رودخانه هاي جاري و پناهگاه هاي مطمئن، هميشه محل استقرار موقت و دائم اقوام و گروههاي مختلف بوده است.
جاده كرج- چالوس  که يكي از زيباترين جاده هاي گردشگري جهان میباشد در منطقه البرزقرار گرفته است.